Dil bilimsel tefsir geleneğinin öncü ismi Zemahşerî'nin El-Keşşâf’ı üzerine Fahreddin el-Çârperdî tarafından kaleme alınan ve ilk kapsamlı Keşşâf’şerhi olma özelliği taşıyan Tetimmetü’l-Keşşâf’ın tenkitli neşri tamamlandı. Prof. Dr. M. Taha Boyalık koordinatörlüğünde yürütülen bir ekip çalışmasıyla İSAM İkinci Klasik Dönem Projesi kapsamında tahkik edilerek hazırlanan eser, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları tarafından 12 cilt halinde yayımlandı.
Dil ve din ilimlerinin hemen her dalında eser vermiş, özellikle de dil ilimleri alanında uzmanlaşmış bir âlim olan Fahreddin el-Çârperdî (ö. 746/1346), el-Keşşâf şerh-hâşiye geleneğinin kurucu eserlerinden birini kaleme almıştır. Tetimmetü’l-Keşşâf adlı bu şerh, el-Keşşâf’ı, i‘tizal eleştirisinin ötesinde açıklama maksatlı olarak baştan sona kapsamlı bir şekilde şerh eden ilk eser olmasıyla öne çıkar. Bu eser ana metnin tamamını kapsaması, bu kapsamda yazılan ilk şerh olması, ana metni i‘tizalden arındırma gibi savunmacı bir yönelim taşımaması ve doğrudan veya dolaylı bir şekilde sonraki şerhlerin neredeyse tamamına etki etmesi hasebiyle el-Keşşâf literatüründe kurucu bir eser olarak nitelendirilmeyi hak eder. Eser Fahreddin er-Râzî tefsiri ile el-Keşşâf arasında bağ kurması açısından da önemli bir rol oynamıştır.
Dilbilgisi ve belagat başta olmak üzere fıkıh ve kelam gibi dini ilimlerin meselelerinin de çözümlendiği bu şerh klasiğinin ilk defa yapılan tahkikli neşri, tefsir şerh ve hâşiyeciliği alanındaki daha başlangıç düzeyinde olan akademik çalışmalara ivme kazandıracaktır.
Prof. Dr. M. Taha Boyalık’ın, eseri şerh-hâşiye geleneği çerçevesinde değerlendirdiği ve tenkitli neşir sürecine dair notlarını paylaştığı yazısına buradan ulaşabilirsiniz:
https://bulten.isam.org.tr/bir-tefsir-serhi-klasiginin-hikayesi-tetimmetul-kessafin-ilk-tenkitli-nesri-uzerine-notlar/
